POCZĄTKI PRACY MISYJNEJ
Od początku pracy misyjnej, zwłaszcza w Afryce, szczególną rolę w działalności ewangelizacyjnej odgrywali katechiści. Polscy misjonarze jezuici dotarli na teren dzisiejszej Zambii w roku 1912. Otwarli oni wtedy misję w Katondwe i Kapoche. Wkrótce powstała także misja w Chingombe. Były to czasy konkurencji między różnymi Kościołami chrześcijańskimi. Protestanci różnych odłamów „zajmowali wioski” i podobnie czynili katolicy. Chodziło o to, by jak najszybciej wybudować w danej wiosce kapliczkę i otworzyć szkołę albo dokładniej szkółkę pod kontrolą nauczyciela, czyli właśnie katechisty. Taka wioska była już „zajęta” – misjonarze innych odłamów respektowali to i już się w niej nie osiedlali. Takie były początki.
Z czasem szkółki te się rozwinęły i poziom nauczania się podniósł. Uczono głównie czytania, pisania, rachunków oraz religii. Wielkie zasługi dla szkolnictwa w Zambii miał o. Władysław Zabdyr, polski misjonarz jezuita. Pracował on w okolicach Chikuni i założył w tym regionie prawie 50 szkół podstawowych. Do dzisiaj Chikuni, koło miasteczka Monze w południowej prowincji Zambii, ma opinię centrum edukacyjnego. W 1949 roku powstała tu jedna z pierwszych szkół średnich dla Afrykańczyków. Szkoła pw. św. Piotra Kanizego cieszy się renomą w całej Zambii. Obecnie na terenie misji istnieją dwie szkoły podstawowe, dwie szkoły średnie z internatem oraz wyższa szkoła nauczycielska.
CHARLES LWANGA COLLEGE
Szkoła Nauczycielska pw. św. Karola Lwangi (Charles Lwanga College of Education) kształci nauczycieli dla zambijskich szkół podstawowych. Kontynuuje w ten sposób chlubne tradycje katechistów katolickich pracujących w wioskach. Program nauczania obejmuje trzy lata edukacji przyszłych nauczycieli, z tym że na drugim i trzecim roku nasi studenci spędzają jeden semestr szkolny na praktyce nauczycielskiej w różnych szkołach.
Szkoła św. Karola Lwangi, która funkcjonuje już przeszło 60 lat, jest szkołą katolicką pod opieką jezuitów, czyli Towarzystwa Jezusowego, i podlega ministerstwu oświaty zambijskiego rządu. Każda osoba z dobrymi wynikami maturalnymi może zapisać się na kursy tej uczelni. Reprezentuje ona wysoki poziom nauczania i ma oddaną kadrę zaangażowanych wykładowców. Jednakże obserwuje się, że większość studentów to protestanci, szczególnie adwentyści dnia siódmego (SDA). Niedaleko od Chikuni (ok. 10 km) na misji w Rusangu znajduje się uniwersytet i duże centrum religijne adwentystów. Są oni mocno antykatoliccy. Pomimo naszych wysiłków liczba studentów katolików w naszej szkole nauczycielskiej jest nadal stosunkowo mała. To ok. 30 proc. ogólnej liczby studentów, podczas gdy odsetek adwentystów to prawie 50 proc. populacji studenckiej. A to właśnie jezuici i Kościół katolicki inwestują w szkołę nauczycielską.
Przy uczelni działa duszpasterstwo studentów, które organizuje rekolekcje, dni skupienia, program formacyjny, dyskusje na tematy religijne. Jednak najważniejsza jest codzienna celebracja Mszy św. W środy jest ona obowiązkowa dla wszystkich studentów i pracowników uczelni. W niedziele i soboty różne Kościoły organizują swoje nabożeństwa religijne. Instytucja nasza ma duży, widoczny z daleka kościół akademicki.
UBÓSTWO PRZYCZYNĄ SPADKU LICZBY STUDIUJĄCYCH KATOLIKOW
Naszą bolączką jest jednak stosunkowo mała liczba studentów katolików. Wiąże się to z ich słabymi wynikami z matury oraz z ograniczonymi możliwościami finansowymi. Za szkołę trzeba płacić. I tutaj mamy problem, bo wielu osób, pochodzących w większości przypadków z rodzin rolników, po prostu nie stać na opłacenie czesnego. Szczególnie krytyczna sytuacja panuje obecnie w rejonach dotkniętych suszą. Na terenie dotkniętym tą klęską leży również Chikuni. Znajdujemy się zatem w samym centrum suszy i widma głodu. Trudno będzie domagać się od tych ludzi stosunkowo wysokich dla nich opłat za studia, skoro nie stać ich nawet na zapewnienie sobie i rodzinie żywności czy zaspokojenia swoich innych koniecznych potrzeb. Opłata za jeden semestr na uczelni na osobę (w roku akademickim są trzy semestry) wynosi 3000 zambijskich kwacha, czyli około 120 euro (360 euro za cały rok, nie licząc wydatków na materiały szkolne i inne).
NASZA POKORNA PROŚBA O WSPARCIE
Dlatego jako kapelan i duszpasterz akademicki przy Wyższej Szkole Nauczycielskiej św. Karola Lwangi w Chikuni zwracam się z ogromną prośbą do przyjaciół misji i naszych Dobroczyńców, aby zechcieli wspierać to dzieło formacji nauczycieli katolickich, którzy po ukończeniu studiów i podjęciu pracy nauczyciela będą mogli nauczać młodych Zambijczyków różnych przedmiotów szkolnych i jednocześnie wpajać im prawdziwe wartości chrześcijańskie. Będzie to kontynuacja chwalebnych tradycji szkolnictwa katolickiego na naszych misjach, które osiągnęły naprawdę wiele sukcesów.
Jeśli chcemy ewangelizować i tworzyć społeczeństwo zrównoważone religijnie, jak i dojrzałe pod każdym względem, potrzeba nam wielu oddanych, hojnych i kompetentnych nauczycieli katolickich. Wspierajmy to zbożne dzieło kształtowania młodych ludzi w duchu chrześcijańskim, byśmy mogli się cieszyć pokojem, szacunkiem i Bożym błogosławieństwem.
Wpłat można dokonywać na konto Jezuickiego Referatu Misyjnego w Krakowie, które jest w stałym kontakcie z naszymi misjonarzami w Afryce oraz w innych częściach świata. Z góry dziękuję za Waszą pomoc i zainteresowanie. Niech dobry Bóg wynagrodzi Waszą hojność i udział w rozprzestrzenianiu Dobrej Nowiny w uniwersalnym Kościele katolickim.
Bóg zapłać! Szczęść Boże!
Oddany w Panu
o. Gerard Karas SJ, Charles Lwanga College of Education, Chikuni Mission