Spotkanie w parafii św. Anny w Chmielnickim
23 listopada 2016 roku w nowo wybudowanej kaplicy męczenników przy kościele św. Anny w Chmielnickim odbyła się międzynarodowa konferencja poświęcona represjom stalinowskim, jakich – zwłaszcza w latach 1937-1938 – doświadczyli w Związku Radzieckim Polacy i osoby innych narodowości na terenach dawnych Kresów Wschodnich.
Konferencja ta została zorganizowana przez parafię w Chmielnickim, Akademię Humanitarno-Pedagogiczną w Chmielnickim, Uniwersytet Chmielnicki i Instytut Teologiczny w Gródku Podolskim. Jej głównym celem było przypomnienie i uświadomienie martyrologii setek tysięcy Polaków, i nie tylko, zamordowanych z powodu narodowości czy wyznania. Pamięć o tych historycznych faktach ma wychowywać i pokazywać, do czego prowadzi usuwanie z życia publicznego wiary w Boga i deptanie godności ludzkiej ze względów nacjonalistycznych bądź politycznych.
Po konferencji jej uczestnicy złożyli kwiaty przed symbolicznym grobem około tysiąca zamordowanych pochodzących z kilku miejscowości parafii w Chmielnickim, a także przed tablicą upamiętniającą śmierć prezydenta Lecha Kaczyńskiego pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 roku. Następnie głos zabrał Henryk Dziadosz SJ, proboszcz i gospodarz spotkania (poniżej zamieszczamy fragmenty jego przemówienia).
Na konferencji obecni byli między innymi Wojciech Mrozowski z Winnicy, konsul Rzeczpospolitej Polskiej, oraz Julia Cerkowa i Franc Myciński ze Stowarzyszenia Nauczycieli Języka Polskiego w województwie chmielnickim, a także przedstawiciele władzy lokalnej, profesorowie Uniwersytetu Chmielnickiego, Chmielnickiej Akademii Humanitarno-Pedagogicznej, rektor Instytutu Teologicznego w Gródku Podolskim ks. Wiktor Biłous oraz profesorowie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Krzysztof Leśniewski i Piotr Kopiec. Były wykłady na temat represji, wspomnienia i świadectwa bliskich z rodzin ofiar represji. Konferencji towarzyszyły występy chóru Chmielnickiej Akademii Humanitarno-Pedagogicznej. (red.)
Pamięć o pomordowanych i represjonowanych
Serdecznie witam wszystkich szanownych gości na konferencji, która odbywa się w kaplicy poświęconej ofiarom represji komunistycznego totalitarnego systemu od rewolucji październikowej do końca lat pięćdziesiątych XX wieku, a nawet do pierestrojki z czasów Michaiła Gorbaczowa. Przekazuję też wyrazy uszanowania i witam wszystkich w imieniu bpa Leona Dubrawskiego, bpa Jana Niemca i bpa Radosława Zmitrowicza, którzy uczestniczą teraz w konferencji biskupów rzymsko- i greckokatolickich we Lwowie, ale łączą się z nami w modlitwie i wspominaniu ofiar represji.
W tej kaplicy, która ma być poświęcona w setną rocznicę rewolucji październikowej, chcemy uczcić wszystkich represjonowanych przez sowiecki antyludzki systemem totalitarny. Dzisiaj pragniemy spojrzeć na całą ludzką historię z perspektywy teologicznej, bo tylko dzięki takiemu spojrzeniu możemy tę historię zrozumieć i wyciągać z niej wnioski. Człowiek został stworzony przez Boga z miłości i umieszczony na naszej przepięknej planecie – Ziemi, którą miał czynić sobie poddaną. Niestety przez grzech pierworodny dokonała się wielka tragedia, która polegała na zanegowaniu prawdziwego obrazu Boga i odejściu od Niego. Dlatego Bóg nie zostawił człowieka w tej sytuacji, ale rozpoczął historię zbawienia. Szczególnie ważne są w niej dwa momenty. Pierwszy to paschalna tajemnica Jezusa Chrystusa, drugi to Sąd Ostateczny. Chrystus to Alfa i Omega.
W ludzką historię zranioną grzechem pierworodnym i innymi grzechami wchodzi Jezus Chrystus, aby nadać jej sens, niszcząc w swoim Ciele na krzyżu grzech i jego skutki, czyli śmierć. Od tego momentu możemy spoglądać na ludzkie dzieje z innej perspektywy, nawet na Holokaust, nawet na stalinowskie obozy pracy, represje, wyroki śmierci, wywożenie do Kazachstanu, na Syberię… Są świadkowie mocy Ducha Świętego, który dopomagał ofiarom zachować ludzką i Bożą godność podczas tych prześladowań.
Bardzo często wydawano wyroki skazujące z powodu wyznawanej wiary, na przykład: „za przynależność do wrogiej nacjonalistycznej organizacji pod nazwą «Róża» – wyrok: rozstrzelać”. Wiara w Jezusa Chrystusa pozwalała jednak zachować ludzką godność, nawet w momentach upodlenia i nienawiści. Świadczą o tym św. Maksymilian Maria Kolbe, św. Teresa Benedykta od Krzyża, Dietrich Bonhoeffer, Walter Ciszek SJ i tysiące innych. Dlatego też drugi punkt historii – Sąd Ostateczny – nie jest czymś strasznym. To moment zwycięstwa Miłość i Dobra. To wówczas zostaną odkryte wspaniałe czyny ludzi, których ogarnął Duch Święty, którzy „przychodzą z wielkiego ucisku i opłukali swoje szaty, i we krwi Baranka je wybielili” (Ap 7, 14).
Historycy podają, że w latach 1937-1938 na rozkaz szefa NKWD Nikołaja Jeżowa zostało zamordowanych 200 tys. Polaków zamieszkujących tereny Związku Sowieckiego. Sejm Rzeczypospolitej Polski uchwałą z 14 lipca 2009 roku oraz z 31 sierpnia 2012 roku nazwał eksterminację dokonaną na Polakach zbrodnią ludobójstwa. Zapraszam szanownych gości do wsłuchania się w historie tych męczenników, którzy mogą być dla nas wzorem i przykładem wytrwałości w prześladowaniach.